کدک‌های صوتی در هدفون‌ بی‌سیم

برای گوش دادن به موسیقی، تماشای فیلم، برقراری تماس‌های ویدیویی یا تجربه بازی‌های آنلاین، کیفیت صدا در هدفون یا ایرپاد نقشی اساسی برای تجربه کاربر ایفا می‌کند.
برخلاف تصور عموم، کیفیت صدای یک هدفون بی‌سیم فقط به درایورها یا برند سازنده وابسته نیست؛ بلکه عامل پنهانی به نام کُدِک صوتی (Audio Codec) نقشی کلیدی در انتقال صدا ایفا می‌کند.

کدک‌ها همان الگوریتم‌هایی هستند که وظیفه فشرده‌سازی و انتقال داده‌های صوتی از منبع (مثل گوشی یا لپ‌تاپ) به گیرنده (هدفون) را بر عهده دارند. هر کدک در میزان وضوح صدا، تأخیر (Latency)، پایداری اتصال و حتی مصرف باتری تفاوت ایجاد می‌کند.

در این مقاله قصد داریم به‌صورت دقیق و علمی با کدک‌های متداول مانند SBC، AAC، aptX و LDAC آشنا شویم، ویژگی‌های آن‌ها را مقایسه کنیم و در نهایت به این سؤال پاسخ دهیم: کدام کدک صوتی برای شما بهترین است؟

انواع کدک های صوتی

کُدِک (Codec) ترکیبی از دو واژه‌ی Coder و Decoder است و به الگوریتمی گفته می‌شود که داده‌های صوتی را فشرده کرده و سپس بازگشایی می‌کند.
در هدفون‌های بی‌سیم، کدک‌ها وظیفه دارند صدای دیجیتال را از منبع (مثل گوشی) به شکل بهینه به هدفون منتقل کنند.
انتخاب نوع کدک، تأثیر مستقیمی بر کیفیت صدا، میزان تأخیر و مصرف انرژی دستگاه خواهد داشت.

کدک SBC: پایه و پیش‌فرض بلوتوث

SBC (Subband Codec) اولین و رایج‌ترین کدک در دنیای بلوتوث است. از آنجا که استاندارد A2DP بلوتوث به‌طور پیش‌فرض SBC را پشتیبانی می‌کند، این کدک تقریباً روی تمام دستگاه‌ها (از گوشی‌های قدیمی تا جدیدترین لپ‌تاپ‌ها) قابل استفاده است.

مزایا:

• بیشترین سازگاری؛ روی همه دستگاه‌ها کار می‌کند.
• مصرف انرژی نسبتاً کم.
• برای تماس و پخش موسیقی روزمره کافی است.

 معایب:

• نرخ بیت پایین (حداکثر حدود 320 kbps) → کاهش وضوح در موسیقی‌های با کیفیت بالا.
• تأخیر قابل توجه، نامناسب برای بازی یا تماشای فیلم با حساسیت بالا.

نتیجه‌گیری: SBC یک انتخاب “برای همه” است، اما نه بهترین. اگر فقط به گوش دادن عادی بسنده می‌کنید، کافی است.

کدک AAC: انتخاب کاربران اپل

AAC (Advanced Audio Coding) کدکی است که بیشتر با دستگاه‌های اپل گره خورده است. اپل AAC را برای استریم موزیک در iTunes و Apple Music بهینه‌سازی کرده و روی آیفون و آیپد عملکرد بسیار خوبی دارد.

مزایا:

• کیفیت صدای بهتر از SBC.
• بهینه‌سازی کامل در دستگاه‌های iOS.
• پشتیبانی در سرویس‌های استریم مثل YouTube و Apple Music

 معایب:

• روی اندروید عملکرد ناپایدار (مصرف باتری بیشتر، کیفیت متغیر).
• نرخ بیت معمولاً کمتر از 250 kbps.
•  

 نتیجه‌گیری: برای کاربران آیفون بهترین گزینه است، اما برای اندروید توصیه نمی‌شود مگر در نبود گزینه‌های بهتر.

کدک aptX: انتخاب محبوب اندروید

aptX یک خانواده از کدک‌هاست که توسط Qualcomm توسعه داده شده است. بسیاری از گوشی‌های اندرویدی مجهز به چیپ‌ست Qualcomm از آن پشتیبانی می‌کنند.

انواع aptX:

• • aptX Standard: کیفیتی بهتر از SBC با نرخ بیت 352 kbps.

  • aptX HD: کیفیت Hi-Res (تا 576 kbps، 24bit/48kHz).

  • aptX Low Latency: تأخیر کمتر از 40ms، بسیار مناسب برای گیمینگ و فیلم.

  • aptX Adaptive: ترکیب HD و Low Latency، تنظیم هوشمند بر اساس شرایط شبکه.

مزایا:

• کیفیت صدای عالی برای موسیقی.

• نسخه‌های LL و Adaptive تأخیر بسیار کمی دارند.

• مصرف انرژی بهینه‌تر از LDAC.

معایب:

• نیاز به پشتیبانی هر دو سمت (گوشی و هدفون).
• در برخی دستگاه‌ها فعال‌سازی دستی لازم دارد.
•  

نتیجه‌گیری: aptX بهترین تعادل بین کیفیت و تأخیر را برای کاربران اندروید فراهم می‌کند.

کدک LDAC: شاهکار سونی برای Hi-Res Audio

LDAC که توسط سونی معرفی شد و بعدها به بخشی از اندروید (از نسخه 8 به بالا) تبدیل شد، پیشرفته‌ترین کدک در میان گزینه‌های عمومی است.

ویژگی‌ها:

• نرخ انتقال متغیر: 330، 660 یا 990 kbps.
• پشتیبانی از وضوح بسیار بالا (24bit/96kHz).
• نزدیک‌ترین تجربه به Hi-Res Audio بی‌سیم.
•  

مزایا:

• کیفیت صدای فوق‌العاده (به‌ویژه روی 990 kbps).
• پشتیبانی گسترده در هدفون‌های سونی و برندهای بزرگ.
• بهترین انتخاب برای موزیک‌های Lossless یا Hi-Res.
•  

معایب:

• مصرف انرژی بیشتر.
• نیازمند سخت‌افزار قوی‌تر.
• در محیط‌های شلوغ یا با سیگنال ضعیف، احتمال افت کیفیت وجود دارد.
•  

نتیجه‌گیری: برای عاشقان موسیقی (Audiophile) بهترین انتخاب است، البته به شرط پشتیبانی سخت‌افزاری.